Shipped on Board Nedir?

Shipped on board, konşimentolara düşülen yükleme kaydıdır.

Shipped on board kaydı, konteyner taşımacılığında, konteynerin geminin güvertesine yüklendiği ifade ederken, shipped on board kaydına ait tarih ise geminin yükleme limanından hareket ettiği günü ifade etmektedir.

Dökme yüklemelerde kullanılan charter-party konşimentolarda da, ürünlerin gemiye yüklendiğini belirtmek amacıyla "shipped on board" kaydı kullanılmaktadır.

Farklı nakliye firmalarının, konşimentolarında, yükleme kayıtlarına ilişkin değişik terimler kullandığı görülmektedir. “Shipped in apparent good order”, “Laden on board”, “Clean on board” sözcükleri "shipped on board" kaydı yerine eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Yukarıda belirtilen terimlerin birbirinden farkı olmayıp, akreditifli ödemelerde de her hangi birisinin kullanılması sorun teşkil etmeyecektir.

Bugünkü yazımda konşimentolarda yer alan en önemli unsurlardan birisi olan "shipped on board" kaydını açıklamak istiyorum.

Konteyner ve Dökme Yüklemelerde Yükleme Nasıl Yapılmaktadır?

Günümüz denizyolu yük taşımacılığının büyük çoğunluğunun konteynerler vasıtası ile yapılmakta olduğunu bundan önceki yazılarımda belirtmiştim.

Konteyner taşımaları, küresel ölçekte çalışan, büyük hacimli konteyner gemileri ile taşıma hizmeti veren taşıyıcılar vasıtası ile yürütülmektedir. Bu tür taşıyıcıların düzenlemiş oldukları konşimentolar ise hat konşimentosu olarak adlandırılmaktadır.

Hat konşimentoları İngilizce birden fazla isim ile adlandırılmakta olup, en yakın anlamlı kullanımı "master bill of lading" olmaktadır. Uygulamada "bill of lading", "marine bill of lading", "ocean bill of lading" terimlerinin de hat konşimentosunu ifade etmek amacıyla kullanıldığı görülmektedir.

Eğer, konteyner taşımacılığında konşimento bir taşıyıcı veya taşıyıcı acentası tarafından değil de, yük komisyoncusu (freight forwarder) tarafından düzenlenmiş ise bu durumda forwader konşimentosundan (freight forwarder bill of lading, house bill of lading) söz edilmektedir.

Konteynerler, taşıyıcılar tarafından yükleme limanındaki konteyner terminallerinde (container yard) teslim alınmakta ve terminal operatörlerinin işlettiği vinçlerin yardımı ile konteyner gemilerine yüklenmektedirler.

Yukarıdaki videoda, Güney Kore'nin Busan Limanın'da gerçekleştirilen, konteyner yükleme ve boşaltma operasyonları yer almaktadır.

Konteynerler ile taşınmayan büyük tonajlı yükler ise dökme olarak taşınmaktadır. Örneğin, likit yağlar, petrol, kömür, çelik gibi ürünler dökme olarak uluslararası ticarete tabii tutulmaktadır.

Dökme yüklemeler (bulk shipments) ise, çoğunlukla gemi kiralama sözleşmeleri (charter party contracts) ile kiralanan, kiralık dökme yük gemileri ile yapılmaktadır.

Kiralık gemiler ile taşınan dökme yükler için düzenlenen konşimentolar ise charter-party konşimentolar (charter party bills of lading) olarak adlandırılmaktadır.

Dökme yüklemeler, limanlarda yer alan, yüklenecek ürünlerin cinsine uygun rıhtımlarda veya iskelelerde gerçekleştirilmektedir. Ürünler, yükleme yapılacak rıhtıma getirildikten sonra özel ekipmanlar vasıtası ile gemiye yüklenmektedir.

Konteyner taşımacılığının aksine, yükleme işlemleri taşıyıcı firmalar tarafından değil, alıcılar veya satıcılar tarafından organize edilmektedir. Yukarıdaki videoda, kütüklerin vinçler ve büyük iş makinaları yardımı ile gemiye yüklenmesi gösterilmektedir.

Konteyner Taşımalarında Yükleme Kaydı Nasıl Olmaktadır?

Teorik bilgiler veren kaynaklarda, konteyner yüklemelerine ait konşimentolarda shipped on board kaydının matbu olarak konşimentolarda yer alabileceği veya ayrıca bir kayıt olarak konşimentoya nakliyeciler tarafından yazılabileceği söylense de, hemen hemen tüm hat konşimentolarında sonradan doldurulan bir "shipped on board" kaydı yer almaktadır. (ister matbu "received for shipment konşimentosu", isterse de matbu "shipped on board" konşimentosu olsun)

Dökme Yük Taşımalarında Yükleme Kaydı Nasıl Olmaktadır?

Konteynerler ile taşınamayan dökme yükler, daha öncede belirtmiş olduğum gibi charter-party kontratlar ile kiralanan kiralık gemiler ile yapılmaktadır.

Uluslararası dökme yük taşımalarında, gemi kiralama sözleşmeleri time charter (zamana bağlı gemi kiralama) veya voyage charter (sefere dayalı gemi kiralama) şeklinde yapılmaktadır.

Hem zamana bağlı gemi kiralama işlemleri, hem de sefere dayalı gemi kiralama sözleşmeleri çoğunlukla BIMCO'nun hazırlamış olduğu matbu gemi kiralama sözleşmeleri üzerinden yürütülmektedir.

Yapılan bu sözleşmeler sonucunda da yine BIMCO'nun hazırlamış olduğu charter-party konşimentolar kullanılmaktadır.

BIMCO'nun charter party konşimentoları incelendiğinde, hemen hemen tüm BIMCO konşimentolarının matbu olarak "shipped on board" kaydı taşıdığı görülmektedir.

Ayrıca, pek çok BIMCO konşimentosunda yükleme tarihinin yazılması için "Date shipped on board" alanı da mevcuttur. (Örneğin, AUSTWHEAT BILL bu duruma istisnadır.)

Akreditifli Ödemelerde Yükleme Kaydının Önemi Nedir?

Akreditifli ödemelerde yükleme kaydı karşımıza multimodal konşimentolar, konşimentolar, ciro edilemez denizyolu taşıma senetleri ve charter party konşimentolar bölümlerinde çıkmaktadır.

Önemli Uyarı: Konu çok kapsamlı olup, bu bölümde temel bilgilere yer verilmektedir. Lütfen, elinizdeki olayı buradaki bilgiler ile çözemeyebileceğinizin farkına vararak bu kısmı okuyunuz.

Multimodal Konşimentolarda Yükleme Kaydı: Multimodal taşımanın ilk ayağı denizyolu ile başlıyor ise, bu durumda multimodal konşimentoda yükleme kaydı yer almalıdır. Bu eylemler,

• matbu bir kayıtla gösterilebilir, veya
• malların gemiye yüklendiği tarihi belirten bir kaşeyle veya kayıtla gösterilebilir.

Konşimentolarda Yükleme Kaydı: Bir konşimento, nasıl adlandırılmış olursa olsun, malların akreditifte belirtilen yükleme limanında ismi belirtilen bir gemiye yüklendiğini belirtmelidir. Bu eylem,

• matbu bir kayıtla gösterilebilir, veya
• malların gemiye yüklendiği tarihi belirten bir yükleme kaydıyla (on board notation) gösterilebilir.

Ciro Edilemez Denizyolu Taşıma Senetlerinde Yükleme Kaydı: Bir ciro edilemez denizyolu taşıma senedi, nasıl adlandırılmış olursa olsun, malların akreditifte belirtilen yükleme limanında ismi belirtilen bir gemiye yüklendiğini belirtmelidir. Bu eylem,

• matbu bir kayıtla gösterilebilir, veya
• malların gemiye yüklendiği tarihi belirten bir yükleme kaydıyla (on board notation) gösterilebilir.

Charter Party Konşimentolarda Yükleme Kaydı: Bir charter party konşimento, nasıl adlandırılmış olursa olsun, malların akreditifte belirtilen yükleme limanında ismi belirtilen bir gemiye yüklendiğini belirtmelidir. Bu eylem,

• matbu bir kayıtla gösterilebilir, veya
• malların gemiye yüklendiği tarihi belirten bir yükleme kaydıyla (on board notation) gösterilebilir.