güncel yazılar...
Loading...

İhracatta Kullanılan Taşıma Yöntemleri

İhracat doğası gereği çoğu zaman aralarında büyük mesafeler olan ülkeler arasında yapılmakta ve işlem bazında ciddi miktarda mal el değiştirmektedir.

Örneğin Türkiye'deki bir sıvı yağ üreticisi ihtiyacı olan hammadeyi Brezilya veya Malezya'dan gemi ile dökme olarak getirmekte, Türkiye'de ürünü işleyip paketledikten sonra çoğu zaman orta doğu ülkelerine yine gemi yoluyla ve çoğu kez konteynerler içerisinde göndermektedir.

Bazen ise ihracat işlemlerinde miktardan daha ziyade zamanlama önem kazanmaktadır. 

Örneğin Türkiye'de yerleşik ticari soğutma dolapları üreten bir firma ihtiyacı olan kompresör ünitelerini Fransada'ki üretici firmadan elindeki sipariş miktarına göre almakta ve siparişini tamamladığı ürünlerini uçak kargosu ile hızlıca Japonya'daki alıcısına gönderebilmektedir. 

İster küresel ekonominin talep etmiş olduğu çağdaş siparişe dayalı üretim modeline uygun "Just in Time" sevkiyatlar için isterse de klasik büyük montajlı işler için olsun günümüz lojistik dünyası yapılacak ihracat işlemlerinde kullanılacak en uygun taşıma yönteminin seçimi için sayısız olanak sunmaktadır. 

Bu yazımızda ihracatta kullanılacak taşıma yöntemlerini kısaca tanıtmaya çalışacağız.

İhracatta Kullanılan Taşıma Yöntemleri Nelerdir? 

Denizyolu Taşımacılığı: Denizyolu taşımacılığı, büyük tonajdaki ürünlerin uygun maliyet ile uzun mesafeler arasında taşınmasını olanaklı kılması dolayısı ile tercih edilmektedir. En köklü taşıma yöntemidir. Hukuku gelişmiştir. Kendisine has kaideleri vardır. Denizyolu taşımacılığı genellikle dökme yükleme ve konteyner taşımacılığı olmak üzere iki ana koldan ilerlemektedir.

Karayolu Taşımacılığı: Genellikle birbirine yakın ülkeler arasında yapılan taşımalarda kullanılmaktadır. Denizyolu taşımacılığına göre daha hızlı olmakla beraber daha pahalıdır. Türkiye'nin Avrupa ve Rusya gibi komşuları ile yaptığı ihracatlarda karayolu taşımacılığına sıklıkla başvurulmaktadır.

Havayolu Taşımacılığı: Hızlı fakat pahalı bir taşıma yöntemi olan havayolu taşımacılığı ihracatta hızlı sevkiyatların önem kazandığı hallerde kullanılmaktadır. Ayrıca ihracat evraklarını taşıyan hava kuryeleri, yedek parça gönderileri, numuneler de havayolu taşımacılığının konusuna girmektedir. 

Demiryolu Taşımacılığı: ABD ve Almanya gibi demiryolu ağları gelişmiş ülkelerde yerel taşımalarda kullanılmasının yanı sıra aynı karayolu taşımacılığında olduğu gibi birbirine yakın ülkeler arasında büyük montajlı yüklerin ekonomik olarak taşınmasında kullanılabilen bir taşıma yöntemidir. 

Karma Taşımacılık (Multimodal Transport): Bazı kaynaklarda kombine taşımacılık olarak da geçen karma taşıma işlemi deniz, kara, hava veya demiryolu taşımalarından en az iki farklı seçeneğin bir arada kullanılması ile elde edilen taşıma yöntemidir. 

Örneğin İzmir'den tren yolu ile konteynerini limana taşıyan bir firma daha sonra iki liman arasında denizyolu taşımacılığını kullanmakta ve malın varış limanından müşterisinin deposuna kadar olan mesafede ise karayolunu tercih etmektedir. 

Bu ihracat işleminde denizyolu, karayolu ve demiryolu taşımacılığı birlikte kullanılmış ve bir karma taşıma yapılmıştır. 

Karma taşımacılığın son zamanlarda çok revaçta olmasının başlıca nedeni artan forwarderlik işlemlerinin uluslararası taşımacılığa olan etkileridir.

Denizyolu Taşımacılığı

Çağdaş medeniyetin pek çok alanda yapı taşlarını oluşturan Roma İmparatorluğu dış ticaret alanında yapmış olduğu uygulamarla da bizlere ilginç bilgiler sağlamaktadır. 

Roma İmparatorluğu para basımında kullandığı gümüş madenini günümüz İngiltere'sine karşılık gelen ülkelerden, güzel elbiseler üretmek için kullandıkları ipeği günümüz Çin'ine tekabül eden bölgeden ve ihtiyacı olan buğdayı da antik Mısır'dan ithal etmekteydi. 

Böylece Roma'nın refah düzeyi artmakta ve yaşam standardı yükselmekteydi. 

Zaten dış ticaretin asıl amacı da ülkelerin ihtiyaçları olan ürünleri karşılıklı alıp satmaları suretiyle her iki ülkenin de refah düzeyinin arttırılmasından başka bir şey değildir. 

Romalılar bu ticaretlerini yakın bölgelerden inanılmaz derecede gelişmiş olan karayolları ile temin ederken uzak bölgelerden ürünler denizyolu ile taşınmaktaydı. 

Denizyolu ile büyük miktardaki ürünlerin ucuz bir şekilde taşınmasının insanlık medeniyet tarihinde önemli gelişmelerden birisi olduğu açıktır. 

Zaman içerisinde teknolojik gelişmelerle yük gemilerinin kapasite ve hızlarının arttırılması ve navigasyon sistemlerindeki hızlı gelişmelerle deniz taşımacılığı artan küresel ticaretin bel kemiği durumuna gelmiştir. 

Özellikle 1950'li yılların başında kullanılmaya başlanan konteyner sistemi ile de ürün taşıma maliyetleri düşürülmüş ve taşıma güvenliği arttırılmıştır. 

Böylece günümüzdeki denizyolu taşımacılığı şekillenmiştir.  

Denizyolu Taşımacılığının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir ?

Aşağıdaki tabloda denizyolu taşımalarının avantaj ve dezavantajları sıralanmıştır. 
Denizyolu taşımacılığının en önemli avantajı büyük miktardaki ürünlerin uzun mesafeler arasında taşınmasına olanak vermesidir. 

Denizyolu taşımacılığının ikinci önemli avantajı ise maliyetinin düşük oluşudur. Ayrıca denizyolu taşımaları ile ürünler güven ile limanlar arasında taşınmaktadır. 

Denizyolu taşımalarının en önemli dezavantajı ise diğer taşıma yöntemlerine oranla yüksek olan transit süreleridir.

Türkiye'nin İhracatında Denizyolu Taşımacılığının Rolü Nedir?

Denizyolu taşımacılığı Türkiye'nin dış ticaretinin parasal olarak %50,7'lik kısmının taşınmasında tercih edilen taşıma yöntemidir. 

Denizyolu taşımacılığı ile özellikle Avrupa ülkelerindeki pek çok limana hızlı ve ekonomik olarak nakliye yapılabilmektedir. 

Örneğin 6-8 günlük transit süreler ile İstanbul veya İzmir limanlarından Almanya'nın pek çok limanına ihracat yapılabilmektedir. Avrupa kıtasının yanı sıra ABD, Avustralya, Çin gibi uzak ülkelerle yapılan nakliyeler denizyolu taşımacılığına dayanmaktadır. 

Karayolu Taşımacılığı

Hızlı ve esnek bir taşıma yöntemi olan karayolu taşımacılığı yüksek maliyeti ve kısa ve orta mesafeli taşımalara müsait yapısı ile ancak belirli yüklemelerde kullanım alanı bulabilmektedir. 

Karayolu taşımacılığında yüklenebilecek malzeme miktarı tır ebatları ile sınırlı olup denizyolu taşımacılığında olduğu gibi yüksek tonajlı yüklerin karayolu ile taşınması çoğu zaman mümkün olmamaktadır. 

Karayolu taşımacılığı ödeme yöntemleri açısından bakıldığında özellikle mal mukabili ödemeler ile peşin ödemeler için tercih edilmesi gereken bir taşıma yöntemidir. 

Zira karayolu taşımacılığında ödemenin akreditif ile alınacak olması durumunda malları çoğu zaman daha evraklar banka tarafından incelenmeden önce müşteri tarafından çekilmektedir. 

Dolayısı ile akreditifin satıcı ve banka açısından vermiş olduğu ürünün evraklar olmadan teslim edilmeme garantisi karayolu taşımacılığında çoğu durumda açıkta kalmaktadır. 

Zaten akreditif ödemenin limandan limana denizyolu taşımaları baz alarak işlemeye başladığı hatırlandığında karayolu taşımaları ile akreditif işlemleri icra edilirken bir kez daha düşünmenin gerekli olduğu hemen anlaşılacaktır. 

Karayolu Taşımacılığının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Aşağıdaki tabloda karayolu taşımalarının avantaj ve dezavantajları sıralanmıştır. 


Karayolu taşımacılığının en önemli avantajı düşük miktardaki ürünlerin kısa ve orta mesafelerde esnek ve hızlı bir biçimde taşınmasına olanak vermesidir. 

Böylece firmalar sipariş bazlı çalışmanın getirmiş olduğu "just in time" teslimatlar yapabilme olanağı sağlamaktadırlar. 

Ayrıca karayolu taşımalar ile limanlarda yaşanacak bekleme süreleri by-pass edilmekte ve ürünlerin doğrudan müşterilerin depolarına teslimatı sağlanabilmektedir. 

Özellikle Avrupa Birliği ülkelerine karayolu ile yapılan yüklemelerde alıcılar hızlıca mallarını depolarına alabilmektedir. Karayolunda da ürünler tıpkı denizyolu taşımalarında olduğu gibi güven içerisinde alıcılara ulaştırılabilmektedir. 

Karayolu taşımalarının en önemli dezavantajı pahalı taşıma maliyetlerine sahip olmalarıdır. 

Ayrıca karayolunda taşınabilecek yük miktarı ve ulaşılabilecek maksimum mesafenin sınırlı oluşu da karayolu taşımaların bir diğer dezavantajıdır. 

Son olarak karayolu taşımaların akreditifli ödemeler ile vesaik mukabilki ödemeler için pek elverişli olmayan yapılarını bir diğer dezavantaj olarak gösterebiliriz. 

Türkiye'nin İhracatında Karayolu Taşımacılığının Rolü Nedir?

Karayolu taşımacılığı Türkiye'nin dış ticaretinin parasal olarak %36,3'lük kısmının taşınmasında tercih edilen taşıma yöntemidir. 

Türkiye'den karayolu taşımacılığı ile batı yönünde karadan balkan ülkelerine ve ro-ro taşımalarla İtalya üzerinden diğer Avrupa ülkelerine, kuzey-kuzeydoğu yönünde ro-ro taşımaları ile Rusya'nın birçok limanına, karadan ise Gürcistan ve İran'a, güneydoğu yönünde ise karadan orta doğu ülkelerine ihracat yüklerinin ulaştırılması mümkün olmaktadır.

Havayolu Taşımacılığı

Havayolu taşımacılığı özellikle son yıllarda gelişen havalimanları ve uçak filolarındaki artış ile beraber gittikçe önem kazanmakdır. 

Havayolu taşımacılığı, havalimanları arasında yapılan, hızlı ve zaman açısından büyük bir avantaja sahip bir taşıma yöntemidir. 

Havayolu taşımacılığı, orta ve uzun mesafeler için daha uygun bir taşıma yöntemi olmakla beraber özellikle değerli malzemelerin, yedek parça, kitap, ilaç, yaş meyve ve sebze, çiçek gibi çabuk bozulabilen gıda ürünlerinin taşınmasında tercih edilmektedir. 

Denizyolu ile yapılan ihracatların vesaik gönderim işlemleri de yine uluslararası kurye firmaları tarafından havayolu taşımaları ile yapılmaktadır. 

Havayolu taşımacılığının ihracat işlemlerinde öne çıkan bir diğer uygulaması ise numune gönderimleri olmaktadır.

Havayolu Taşımacılığının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Havayolu taşımacılığının başlıca avantajı bu taşıma yöntemi ile ihracat ürünlerinin süratli bir biçimde teslimatının mümkün olmasıdır. 


Ayrıca havayolu taşımacılığı diğer taşıma yöntemleri ile beraber kombine edilerek müşterilerin depolarına kadar ürünlerin teslim edilebilme olanağı doğmaktadır. 

Havayolu taşımacılığının bir diğer önemli avantajı ise güvenli bir taşıma yöntemi olmasıdır. 

Havayolu taşımacılığının en önemli dezavantajı ise pahalı bir taşıma yöntemi oluşudur. Yüksek yakıt tüketimi nedeni ile taşıma maliyetleri artmaktadır. 

Ayrıca havayolu taşımalarının olanaklı hale gelmesi için yapılması gereken yatırımların fazlalılığı nedeni ile de sabit giderler oldukça fazla meblağ tutmaktadır. 

Bu nedenle havayolu taşımacılığı gerek yatırım gerekse de operasyonel yönden en pahalı taşıma yöntemlerinden birisi konumundadır. 

Havayolu taşımalarının bir diğer dezavantajı ise kargo uçaklarının taşıma kapasiteleri nedeni ile belirli bir büyüklükten fazla yüklerin havayolu ile taşınmasının olanaklı olmamasıdır.

Türkiye'nin İhracatında Havayolu Taşımacılığının Rolü Nedir?

Halen Türkiye'de 23 uluslararası ve 24 yerel havaalanı bulunmaktadır. 

Türkiye'deki havayolu taşımacılığı diğer taşıma yöntemlerine göre daha genç bir taşıma şekli olmasına rağmen özellikle son yıllarda Dünya genelinde ve Türkiye'de hızlı ilerlemeler kaydetmiştir.  

Her ne kadar mevcut durumda Türkiye'nin yapmış olduğu ihracatın kıymet değer yönünden ancak %8'lik kısmı havayolu ile taşınmakta ise de yakın gelecekte yapılması planlanan yeni yatırımlarla beraber bu oranın artış göstermesi beklenmektedir. 

Demiryolu Taşımacılığı

Demiryolu taşımacılığı sanayi devriminin başlangıcından itibaren günümüze kadar geçen süreçte özellikle gelişmiş ülkelerin en fazla önem vermiş oldukları taşıma yöntemlerinin başında gelmektedir. 

Bunun temel nedeni demiryolu taşımacılığının karayolu, havayolu ve denizyolu taşımacılığına nazaran bazı avantajlara sahip olmasıdır. 

Bu avantajların başlıcası demiryolu taşımacılığının ucuz ve hızlı bir taşıma yöntemi olmasıdır. ABD'nin gelişim sürecinde demiryolu taşımacılığının çok önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. 

Henüz karayolları ve kara taşıma araçları bu kadar gelişmemiş iken ABD demiryolları ile yük taşıması yaparak hızla kalkınmıştır.

Demiryolu taşımacılığı özellikle denizyolu ile ulaşımın imkansız veya zor olduğu şehirler ve ülkeler arasında orta ve uzun mesafelerde büyük miktarlardaki kütlesel olarak ağır, dökme, hacimli malların (madenler, mermer, kum, kömür, orman ürünleri vb.) uygun navlun ücretleri ile taşınmasına olanak verir. 

Ayrıca FOB yüklemelerde demiryolları ile yükleme limanlarına uygun fiyatla dahili taşımalar da yapılabilmektedir.

Demiryolu Taşımacılığının Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Demiryolu taşımacılığının en önemli avantajı uygun taşıma maliyetleridir. 

Demiryolu taşımaları maliyet yönünden denizyolu taşımaları gibi düşük maliyetli taşıma yöntemleri sınıfına girmektedir. 


Yalnız demiryolları ile denizyolu ile ulaşımın mümkün olmadığı karasal noktalara hızlı ve uygun fiyatla yüksek miktardaki ürünlerin gönderilmesi mümkün olmaktadır. 

Demiryolu taşımacılığının bir diğer avantajı ise çevreyi minimum düzeyde kirleten bir taşıma şekli olmasıdır.

Demiryolu taşımacılığının en önemli dezavantajı ise yalnızca demiryolu altyapısı olan bölgelerde kullanılabilmesidir. 

Ayrıca demiryolu taşımalarının olanaklı hale gelmesi için yapılması gereken altyapı yatırımların yüksek maliyetli yapısı da demiryolu taşımalarının bir diğer dezavantajlı yönüdür.

Türkiye'nin İhracatında Demiryolu Taşımacılığının Rolü Nedir?

Halen Türkiye'de en az kullanılan taşıma yöntemi demiryolu taşımacılığıdır. Türkiye'nin yapmış olduğu ihracatın kıymet değer yönünden ancak %2'lik kısmı demiryolu ile taşınmaktadır. 

Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryolu taşımacılığına büyük önem verilmiş olmasına rağmen daha sonraki dönemlerde bu ilgi azalmış ve daha ziyade karayolu taşımalarına ağırlık verilmiştir. 

Halen Türkiye'deki demiryolu alt yapılarının istenilen seviyede olmaması demiryolu taşımalarının istenilen seviyede olmamasının en önemli sebebi olarak göze çarpmaktadır.

Türkiye'deki Limanlar

Bugünkü yazımızın bu bölümünde deniz taşımacılığının ana omurgasını oluşturan liman kavramı üzerinde durup Türkiye'deki limanlara kısaca değineceğiz. 

İsterseniz yazımızın hemen başında liman kavramı üzerinde duralım. 

Liman Kavramı: 

Gemilerin olumsuz deniz ortamında sığınabilecekleri, yanaşabilecekleri, yükler için yükleme boşaltma, yolcular için indirme-bindirme yapabilecekleri fiziksel ortamı sağlayan ve bunlara ilişkin alt yapılar, açık kapalı mekanlar ve tesisler ile gemi, yük ve yolculara yönelik hizmetleri veren, kontrol ve güvenlik işlemleri için gereken yerleşik birim ve örgütleri içeren, ülkenin belli bölgesi üzerinde (hinterland) ekonomik faktör teşkil eden, taşıma sistemleri (modları) arasında dönüşüm noktası olan yerlere “liman” denir. 

Kıyıdan denize doğru uzanan, her iki yanına gemilerin yanaşabileceği münferit ya da liman içindeki tesisler de “iskele” diye tanımlanır. 

“Terminal” ise, belli bir yük ya da yük grubunun elleçlenmesinde uzmanlaşmış liman ünitesidir. (Konteyner terminali, yolcu terminali, petrol terminali vb ...). 

Türkiye'deki Limanlar Nelerdir?

Türkiye'deki limanlar Türkiye Liman İşletmecileri Derneği'ne üye özel sektör tarafından işletilen limanlar, TCDD (T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü) tarafından işletilen limanlar ve Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş tarafından işletilen limanlar olmak üzere 3 grup altında incelenebilmektedir. 

Yük bilgilerine ait istatistiklere bakıldığında TÜRKLİM üyesi özel limanlar ile TCDD'ye ait limanların toplam yük miktarının %99'unu elleçledikleri görülmektedir. 

Dolayısı ile biz de bugünkü yazımızda bu iki kesime ait limanlar üzerinde duracağız.

Türkiye Liman İşletmecileri Derneği'ne Üye Özel Sektör Firmaları Tarafından İşletilen Limanlar:

Şekil 1 : Türklim Derneği'ne Üye Özel Sektör Firmaları Tarafından İşletilen Limanlar
TCDD (T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü) Tarafından İşletilen Limanlar: Haydarpaşa Limanı ve İzmir Limanları TCDD tarafından işletilen başlıca limanlardır.

Akreditif Danışmanlık Hizmetleri

Dünya genelinde korumacılık artmakta, politik, ticari ve finansal riskler buna paralel olarak yükselmektedir.

İhracat ve ithalat işlemlerinizde akreditif başta olmak üzere güvenli ödeme ödeme yöntemlerini etkin kullanarak pazar payınızı arttırabilirsiniz.

Detaylı bilgi için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.

Akreditif, vesaik mukabili ve diğer ödeme yöntemleri ile ilgili detaylı bilgiler ve danışmanlık bilgileri sitemizdedir.