güncel yazılar...
Loading...

İhracat Nedir?

İhracat, Arapça kökenli bir kelime olup TDK Güncel Sözlüğün'de dış satım olarak karşılık bulmaktadır. İngilizce karşılığı ise export veya exportation'dır.

İhracat, bir ülke sınırları içerisinde elde edilen ürünlerin veya üretilen malların, bir diğer ülkede yer alan alıcılara satılması işlemidir.

İhracat işleminin tersine, yani yabancı ülkelerde elde edilmiş ürünlerin veya yabancı ülkelerde üretilmiş malların, satın alınıp, yurda getirilmesi işlemine ise, ithalat denilmektedir.

İhracatın, insanlığın yaratmış olduğu kültür ve ekonomik refah düzeyi üzerinde çok önemli bir yeri bulunmaktadır.

Temel olarak bir yörede bolca yetişen ürünlerin, diğer bölgelerde bolca yetişen diğer ürünlerle takas edilmesi (barter) şeklinde işlemeye başlayan ilk ihracat işlemleri, paranın bulunması ile beraber gelişerek günümüzdeki şeklini almıştır.


Her ne kadar, küresel ekonomi ve ihracat odaklı kalkınma gibi iktisat terimleri ile açıklanmaya çalışılsa da, ihracatın temel prensibi ilk zamanlardan günümüze kadar fazla değişmemiştir.

Ürünler, bol ve rekabetçi olarak üretildikleri yerlerden, az ve daha maliyetli üretildiği yere doğru adeta akmaktadırlar. Bu akış ise ihracat ve ithalat işlemleri ile olmaktadır.

Dilerseniz ihracat kavramını ve ihracatın nasıl bir ekonomi üzerinden yürüdüğünü örnekler vererek açıklamaya çalışalım:

İhracat Örneği 1: Çekirdeksiz üzüm, incir ve fındık konusunda Türkiye Dünya genelinde büyük ölçekli bir üretici konumundadır. Manisa'nın Alaşehir ve Salihli ilçelerinde yer alan çekirdeksiz üzüm bağlarından elde edilen üzümlerin büyük bir kısmı, üreticiler tarafından kurutulmakta ve kuru üzüm olarak başta Avrupa ülkeleri olmak üzere pek çok ülkeye ihraç edilmektedir. Yine aynı şekilde, Aydın yöresinde yetişen incirler kurutulup ihraç edilmektedirler. Karadeniz bölgesinde yetişen fındık da tıpkı kuru üzüm ve kuru incir gibi dış ülkelerde yer alan alıcılara gönderilmektedir.

İhracat Örneği 2: Tekstil, emek yoğun bir sanayi dalıdır. Bu yüzden niteliksiz işgücü arzının bol ve ucuz olduğu ülkelerde tekstil sanayinin gelişmesi daha kolay olmaktadır. Türkiye, genç nüfusu ve yetersiz sermaye yapısı ile 70'li yıllarda özellikle Avrupa'lı tekstil firmalarının üretim üssü olmuştur. Çok uzun yıllar boyunca Türkiye'deki sanayi tekstil üzerine kurulmuş, tekstil ürünleri Türkiye'nin başlıca ihracat kalemlerini teşkil etmiştir. Ne zaman ki, Türkiye'den daha ucuz işgücü arz eden ülkeler belirmeye başlamıştır, örneğin Çin, Bangladeş, Hindistan, Vietnam gibi, Türkiye'nin tekstil ürünlerindeki rekabetçi avantajı kaybolmaya başlamıştır.

İhracat Örneği 3: Almanya, Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde en çok ihracat yapan ülkedir. 2014 yılı verilerine göre de Almanya Dünya genelinde en fazla ihracat yapan 4. ülkedir. Almanya'nın ihracat kalemlerine baktığımızda makine ihracatının Almanya'nın toplam ihracatında önemli bir yer tuttuğunu görmekteyiz. Makine ihraç edebilmek için sermaye, nitelikli işgücü, ihracat finansmanı gibi unsurların bir araya gelmesi gerekmektedir.

Yukarıdaki örnekler incelendiğinde ihracata tabi ürünlerin temel olarak 3 mal grubuna ayrıldığı görülmektedir. Bunlar:
  • Bir ülkede yoğun olarak yetiştirilen tarım ürünleri, hayvancılık ürünleri ve madenlerin ihraç edilmesi.
  • Emek yoğun olarak üretilen ve ihracat pazarlarında yoğun rekabetin yaşandığı sanayi ürünlerinin ihracatı
  • Sermaye yoğun üretim süreçleri sonucunda, teknolojik arge çalışmaları ile desteklenen katma değerli ürünlerin ihracatı.
İhracatçı Kimdir?

Bir malın ihracatını yapan kişi veya firmalara ise ihracatçı denilmektedir. İhracatçı, doğrudan malların üreticisi konumundaki firma olabileceği gibi, aynı zamanda bu işin ticaretini yapan aracı firma da olabilmektedirler.

Günümüzde ihracat yapılması teşvik edildiği için ihracat prosedürleri olabildiğince kolaylaştırılmıştır. 

Yasadışı işlere bulaşmamış, düzgün çalışan üretici firmalar, ürünleri ile ilgili ihracatçı birliklerine üye olup, bir gümrük müşavirine ihracat için vekalet vermek suretiyle, kolaylıkla ihracat prosedürlerini tamamlayabilmektedirler.

Ayrıca belirtmekte fayda vardır ki sermaye firmalarının yanı sıra, şahıs şirketleri de ihracat yapabilmektedir.

İhracatın Temel Özellikleri Nelerdir?

İhracat işlemleri yurtdışındaki alıcılara mal satmayı gerektirdiğinden dolayı, yurtiçi satışlardan temel olarak bazı noktalarda farklılaşmaktadır. Bu noktalar;
  1. Kullanılan Para Birimi: İhracat işlemlerinde genellikle konvertible dövizler kullanılmaktadır. Örneğin, Türkiye'nin ABD, Kanada, Avustralya, Brezilya, Çin, Irak, Rusya, Güney Afrika gibi ülkelerle yapmış olduğu dış ticaretinde ABD Doları (USD) kullanılırken, Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile yapmış olduğu ticarette ise Euro (EUR) kullanılmaktadır.
  2. Nakliye: İhracat yapılan malların yurtdışındaki alıcılara ulaştırılması işlemi, çoğu zaman, yurtiçindeki alıcılara mal satmaktan daha zorlu bir nakliye süreci sonucunda gerçekleşmektedir. İhracat yaparken kullanılan nakliye çeşidine uluslararası nakliye veya uluslararası taşımacılık denilmektedir. Uluslararası taşımacılık, yerel nakliyenin aksine uluslararası kurallara tabii olarak yürütülmektedir. Denizyolu taşımacılığı, karayolu taşımacılığı, havayolu taşımacılığı ve demiryolu taşımacılığı en sık kullanılan uluslararası taşımacılık yöntemleridir.
  3. Gümrükleme İşlemleri: İhracat işlemlerinde ürünlerin ihraç ülkesinden çıkarken ihracat gümrük işlemleri yapılırken, ithalat aşamasında da ithalat gümrük işlemleri gerçekleştirilmektedir. ihracatın yerel satışlardan en önemli farklarından birisi de söz konusu gümrükleme işlemlerine tabii olmasıdır.
  4. İhracat Nakliye Sigortası: İhraç edilen malların, nakliye esnasında yaşanacak herhangi bir kazaya karşı sigortalanması ihracat işlemlerinin vazgeçilmezlerinden birisidir. Uluslararası ticarette kullanılan nakliye sigortaları üç ana teminat başlığı altında incelenmektedir: Institute Cargo Clauses (A), Institute Cargo Clauses (B), Institute Cargo Clauses (C).
  5. Uluslararası Mevzuat: İhracata konu olan işlemlerin her hangi bir ayağında ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümünde genellikle uluslararası kurallar geçerli olmaktadır. Örneğin, bir ihracatçı ile ithalatçı ödeme konusunda anlaşmazlığa düşerlerse, çözüm için uluslararası tahkim heyetine başvurmaları gerekebilecektir.
  6. Uluslararası Satış Sözleşmeleri: İhracat işlemlerinde detaylı bir şekilde hazırlanacak olan uluslararası satış sözleşmesi, tarafların yaşayacağı olası hak kayıplarının önlenmesi için son derece önemli bir görev üstlenmektedir.
  7. Teslim Şekilleri: ICC tarafından hazırlanan teslim şekilleri Incoterms isimli kitapçıklarda yayınlanmaktadır ve hemen hemen her 10 yılda bir güncellenmektedir. Uygulamada kullanılan güncel teslim şekilleri Incoterms 2010'dur.
  8. Ödeme Yöntemleri: İhracatın en önemli alanlarından birisi de kullanılacak olan ödeme yönteminin seçimidir. Peşin ödeme, mal mukabili ödeme, vesaik mukabili ödeme, akreditifli ödeme ve banka ödeme yükümlülüğü ihracat işlemlerinde kullanılan başlıca ödeme yöntemleridir.

Akreditif Danışmanlık Hizmetleri

Dünya genelinde korumacılık artmakta, politik, ticari ve finansal riskler buna paralel olarak yükselmektedir.

İhracat ve ithalat işlemlerinizde akreditif başta olmak üzere güvenli ödeme ödeme yöntemlerini etkin kullanarak pazar payınızı arttırabilirsiniz.

Detaylı bilgi için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.

Akreditif, vesaik mukabili ve diğer ödeme yöntemleri ile ilgili detaylı bilgiler ve danışmanlık bilgileri sitemizdedir.