Yazıma başlamadan önce online arama yapıp, konu ile ilgili olarak ulaşabileceğim kaynakların bir listesini yapmak istediğimde, karşıma sınırlı sayıda hazırlanmış rapor çıktı. Bunlar içerisinde okumanızı önereceğim online araştırmaların listesi aşağıdadır.
- Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı üretimi, ihracatı, sorunlar ve öneriler, Ziraat Mühendisleri Odası tarafından, Aralık 2014 tarihinde hazırlanan bu raporda daha ziyade Türkiye'deki zeytinyağı üretimine dönük rakamlar yer almaktadır. Rapor güncel olmasına rağmen, uluslararası düzeyde zeytinyağı ithalat ve ihracat rakamlarını içermemektedir.
- Zeytin ve zeytinyağı sektör raporu, İstanbul Ticaret Odası tarafından hazırlanan raporda Türkiye'Nin zeytinyağı ihracat ve ithalat rakamlarının yanı sıra Dünya geneline ait zeytinyağı ticaretinin de istatistiklerine yer verilmiştir. Fakat hazırlanan rapor 2006 yılına ait olup güncelliğini yitirmiştir.
- Zeytinyağının işlenme şekli: Isıl işleme tabii tutularak üretilen zeytinyağlarında serbest yağ asidi oranı yükselmektedir.
- Zeytinyağının çeşidi: Zeytinyağı üretiminde kullanılan zeytin çeşidine göre serbest yağ asidi miktarı değişebilmektedir.
- Hasat zamanı, hasadın yapılış şekli, zeytinlerde görülen hastalık durumu, zeytinyağının saklama biçimi de zeytinyağının kalitesini belirleyen asidite üzerinde önemli değişikliğe sebep veren etmenler arasındadır.
- Natürel sızma zeytinyağı (Extra Virgin Olive Oil, EVOO): Doğrudan tüketime uygun, serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 0,8 gramdan fazla olmayan yağlar.
- Natürel birinci zeytinyağı: (Virgin Olive Oil): Doğrudan tüketime uygun, serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda 2,0 gramdan fazla olmayan yağlar.
- Riviera zeytinyağı (Riviera Olive Oil): Rafine zeytinyağı ile doğrudan tüketime uygun natürel zeytinyağları karışımından oluşan ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda l,0 gramdan fazla olmayan yağdır.
- Rafine zeytinyağı: Ham zeytinyağının doğal trigliserid yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmeleri sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her l00 gramda 0,3 gramdan fazla olmayan yağdır. Zeytin yetiştirilmesi ve hasadı esnasında yaşanan aksaklıklar sonucunda, hasat edilen zeytinin bir bölümünün hasarlı olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu zeytinlerden elde edilen yağlar doğrudan tüketime uygun olmadığı için, rafinasyon işlemi ile yüksek FFA, koyu renk ve koku olumsuzluklarından arındırılmakta, tekrar yenilebilir ve hoş hale getirilmektedir. Rafine zeytinyağları daha sonra natürel zeytinyağları ile karıştırılarak Riviera denilen ticari zeytinyağı çeşidi ortaya çıkmaktadır.
- İspanya: 2014 yılı içerisinde en fazla zeytinyağı ihraç eden ülke İspanya'dır. İspanya yapmış olduğu 3,6 milyar dolarlık ihracat ile Dünya genelinde gerçekleşen zeytinyağı ihracatının yaklaşık %52'sini tek başına gerçekleştirmiştir.
- İtalya: İspanya'nın hemen arkasından en fazla ihracat yapan ülke İtalya'dır. 2014 yılı içerisinde İtalya'nın yapmış olduğu zeytinyağı ihracatı 1,7 milyar dolar tutarında olup, söz konusu rakam Dünya toplam zeytinyağı ihracatının %25'ini oluşturmaktadır.
- Portekiz: Dünya zeytinyağı ihracatında %7,2'lik pay ile 3. konumda bulunan Portekiz'in 2014 yılı içerisinde yapmış olduğu ihracat tutarı ise 494 milyon dolardır.
- Yunanistan: Bir diğer önemli zeytinyağı ülkesi olan Yunanistan, 2014 yılı içerisinde 345 milyon dolarlık ihracatı ile 4. sırada yer almaktadır.
- Tunus: 218 milyon dolarlık ihracatı ile 4. sırada yer alan ülke Tunus'tur.
- Türkiye: Ülkemiz 2014 yılında en fazla zeytinyağı ihracatı yapan 6. ülke olmuştur. Türkiye, 2014 yılında 87 milyon dolarlık zeytinyağı ihraç emiştir. Dünya zeytinyağı ihracatı içerisinde Türkiye'nin ihracatının payı ancak %1,3'lük bir dilimi temsil etmektedir.
- Fransa: 51 milyon dolarlık ihracat yapmıştır.
- Arjantin: 43 milyon dolarlık ihracata ulaşmıştır.
- Şili: 41 milyon dolarlık ihracat rakamına sahiptir.
- Fas: 2041 yılında 39 milyon dolarlık zeytinyağı ihracatına ulaşmıştır.
Aksine, İspanya'da zeytinyağı üretimi az olmuşsa, Dünya ortalama zeytinyağı birim satış fiyatı artmaktadır.
Özellikle, Türkiye zeytinyağı ihracatının Dünya birim fiyatına büyük tepki verdiği görülmektedir. Aşağıdaki grafikte Türkiye'nin zeytinyağı ihracatının ortalama dünya zeytinyağı fiyatları ile nasıl değiştiği gösterilmektedir.
2010, 2011,2012 ve 2014 senelerinde Dünya zeytinyağı fiyatları ortalama 3300 dolar/ton seviyesinde seyretmiş ve Türkiye'nin zeytinyağı ihracatı yıllık ortalama 20.000 ton civarında gerçekleşmiştir.
Fakat 2013 senesinde Dünya ortalama zeytinyağı fiyatı ortalamanın üzerine çıkmış ve 3950 USD/ton olmuştur. Türkiye'deki zeytinyağı ihracatçılarının bu fiyata olumlu reaksiyon vermişlerdir.
2013 senesinde Türkiye'nin zeytinyağı ihracatı diğer senelerin yaklaşık 4.5 katı olmuş ve 92.000 ton olarak gerçekleşmiştir.
facebook
twitter
google+
fb share