güncel yazılar...
Loading...

Temel İhracat Bilgileri

İhracat Nedir?

İhracat, bir mal veya hizmetin ulusal sınırlar dışındaki alıcılara satılması işlemidir. 

İhracat yapabilmek için firmaların ürün ve hizmetlerini değişik kültür, iklim ve yasal çerçevede yaşayan insanların beğenilerine göre uyumlaştırmaları gerekmektedir.

Bir ürünün farklı ülkelere satışının yapılabilmesi ancak değişik beklenti ve tercihlere sahip alıcıların isteklerinin doğru algılanıp gerekli revizyonların hizmet veya üründe yapılması ile mümkün olabilmektedir.

İhracat ile Yerel Satışlar Arasındaki Başlıca Farklar:
  • İhracat işlemlerine konu satışlar yurt dışına yapılır. Yerel satışlar yurt içinde yerleşik alıcılara yapılmaktadır.
  • İhracat işlemlerinde yerel hukuk baz alınamamaktadır. Günümüzde uluslararası geçerliliği olan genel kabul görmüş bir hukuk sistemi henüz oluşturulamamıştır. Bu yüzden ihracat işlemlerinde sözleşme niteliğinde olan ve genellikle ICC tarafından hazırlanmış kurallar baz alınarak anlaşmazlıklara çözüm bulunmaya çalışılmaktadır. Yerel satışlarda her ülkenin kendi iç mevzuatı ve hukuku uygulanmaktadır.
  • İhracat işlemleri yapıları gereği daha fazla risk taşımaktadırlar. Yerel satışlarda firmalar alıcıları hakkında daha fazla bilgi sahibi oldukları için riskleri daha azdır.
  • İhracat işlemlerinde konvertible dövizler üzerinden alım satım sözleşmeleri yapılmaktadır. Yerel satışlarda genelde yerel para birimleri kullanılmaktadır.
  • İhracat faturalarına KDV yazılmamaktadır. Yerel satışlarda ürün bedeline KDV ilave edilerek fatura düzenlenmektedir.
İhracat, ürün ve hizmetlerin ulusal mevzuat ve prosedürlerin dışındaki alıcılara satılması işlemi olduğu için ihracat konusu işlemlerin bağlı olacağı yasal çerçeve alıcıların yer aldığı ülkelere göre değişiklik göstermektedir.

Örneğin ABD'ye makina satmak isteyen bir ihracatçı firma ABD'nin gerekli gördüğü kalite belgelerini tedarik etmekle mükelleftir. Buna benzer bir şekilde uluslararası nakliye hizmeti vermek isteyen lojistik firmalarının da araç parkurlarını yük taşıyacakları ülkelerin mevzuatına uygun olarak seçmeleri gerekmektedir.

Peki ihracat nasıl tanımlanmalıdır?

Yukarıdaki örneklerle açıklandığı üzere ihracatı dar bir bakış açısı ile tanımlanmak yerine geniş bir bakış açısı ile ihracat kavramını anlamaya çalışmak, ihracat işlemini tamamlayıcı süreçleri ile bir bütün olarak ele almak faydalı olacaktır.

İhracat kavramı üzerinde durduğumuz bu ilk yazımızın devamında "ihracat çeşitlerini" ele alacağız. Daha sonra ise "nasıl ihracatçı olunur?" sorusunu cevaplandırmaya çalışacağız.

İhracat Çeşitleri Nelerdir?

İlk yazımızda ihracat kavramı üzerinde durmuş ve ihracatın ne olduğunu anlamaya çalışmıştık. 

Bu yazımızda ise ihracat çeşitleri üzerinde duracağız. 

Yazımıza kısaca ihracat kavramının ihracat yönetmeliğindeki tanımını vererek başlayalım. 

İhracat, İHRACAT YÖNETMELİĞİNDE bir malın, yürürlükteki ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun şekilde Türkiye gümrük bölgesi dışına veya serbest bölgelere çıkarılmasını veyahut Müsteşarlıkça ihracat olarak kabul edilecek sair çıkış ve işlemleri olarak tanımlanmaktadır.

Özellik Arz Etmeyen İhracat: İhracatı yasaklı mallar sınıfında yer almayan ve ihracatı için bir ön izin alınması gerekmeyen ihracat işlemleri özellik arz etmeyen ihracat olarak tanımlanmaktadır. 

Özellik arz etmeyen ihracat şekli standart olarak yapılmakta olan ihracat işlemlerine verilen isimdir. 

İşlemlere başlamak için ihracatçının kayıtlı olduğu ihracatçı birliğine başvurarak onaylattığı gümrük beyannamesi ile beraber gümrük idaresine başvurması yeterli olmaktadır.

Kayda Bağlı İhracat: İhracat Yönetmeliğinin ekinde yer alan "Kayda Bağlı İhracat Listesi"'nde yer alan malların Türkiye'den ihracatı kayda bağlı ihracat olarak yapılmaktadır. 

Kayda bağlı ihracatta amaç ekli listede yer alan malların ihracatının devlet tarafından kayıt altına alınmasıdır. İhracat Yönetmeliğinin "Kayda Bağlı İhracat Listesi" listesi sürekli güncellenmektedir. 

Güncel liste İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ (İhracat: 2006/7) olup buradan listeye ulaşılabilmektedir.

Kredili İhracat: Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatında yapılan değişiklikler ile ihracat bedellerinin Türkiye'ye getirilme sürelerindeki kısıtların kaldırılması ile beraber kredili ihracat şekli de kendiliğinden ortadan kalkmıştır.

Konsinye İhracat: Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere yurt dışındaki alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesi konsinye ihracat olarak tanımlanmaktadır.

İthal Edilmiş Malların İhracatı : Türkiye'ye ithal edilmiş ve gümrük mevzuatı çerçevesinde gerekli tüm vergileri ödenerek serbest dolaşıma girmiş olan yeni veya kullanılmış malların ihracatı genel esaslar çerçevesinde özellik arz etmeyen ihracat işlemleri ile aynı şekilde yapılır.

Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat: Serbest bölgeler; bir ülkenin yürürlükteki ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerinin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, geneline oranla sınai ve ticari faaliyetler için belirli teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılmış olan yerler olarak tanımlanmaktadır. 

Serbest bölgelerin kuruluş amaçları ise sağlanan desteklerle ülkeye yatırım çekmek ve ülkenin ekonomisine katkı sağlamaktır. Halen Türkiye'de 19 adet serbest bölge faaliyette bulunmaktadır. 

İhracat yönetmeliğinde, "serbest bölgelere yapılacak ihracat, ihracat mevzuatı hükümlerine tabidir." denilmektedir. Bunun anlamı Türkiye'de yer alan 19 serbest bölgeden bir tanesine yapılacak olan ihracatın aynı Almanya, Fransa veya İtalya'ya yapılan bir ihracat gibi işlem göreceğidir.

Transit Ticaret : İhracat yönetmeliğinde transit ticaret, yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya da antrepodan satın alınan malın, ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılması olarak tanımlanmıştır. 

Yukarıda açıklamalı olarak verilen ihracat çeşitlerine ek olarak ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat, bedelsiz ihracat, savunma sanayii dışındaki alanlarda offset kapsamında yapılacak ihracat, yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik kapsamında yapılacak ihracat, yurt dışı fuar ve sergilere katılım ve ihracat başlığı altında yapılan ihracat işlemleri de mevcuttur.

Neden İhracat Yapmalıyız?

Yazımızın bu kısmında firmaların neden ihracat yapmaları gerektiği konusunda açıklamalar yapacağız.



Yeni Satış Olanakları: İhracata başlamak ile yerel müşterilere ilave olarak küresel pazarlara açılan firmalar ürünleri için yeni pazarlar ve pazar segmentleri bulabilmektedirler.

Örneğin Türkiye'de üst gelir seviyesindeki müşteriler için gıda ürünleri imalatı yapan bir firma kişi başına düşen gelir seviyesi daha yüksek olan gelişmiş ülkelere ihracat yaparak kaliteli ürünlerini pazarlayabileceği potansiyel müşteri sayısını arttırabilmektedir.

Yerel Pazara Olan Bağımlılığın Azalması: Yaşanmakta olan küresel ekonomik kriz ile beraber hiçbir ekonominin krizden muaf olmadığını göstermiştir. 

Türkiye ekonomisinin ise hemen her 10 yılda bir ciddi ekonomik kriz ve daralma ile karşılaştığı ise bir gerçektir. 

İhracata başlamak ilse beraber iç pazara olan bağımlılık azalmakta ve olası krizlere karşı firmanın daha dayanıklı hale gelmesini sağlamaktadır. 

Nitekim en son Türkiye'de yaşanan 2001 krizinden ihracat yapan veya ihracata başlayan firmalar daha az zararla çıkmayı başarmışlardır.

Artan Rekabet Gücü: İhracat yaparak firmalar rekabet güçlerini uluslararası üretim standartlarına çıkartabilmektedirler. 

Uluslararası pazarda mal satabilmek için hem fiyat hem de kalite konusunda rekabetçi olmak gerekmektedir. 

İhracat sayesinde firmalar sektörün uyguladığı en güncel yöntemleri araştırıp bulmak zorunda kalmaktadırlar. 

Aksi halde eskiyen üretim süreçleri ile maliyet ve kalite yönünden pazarın gerisinde kalma ve ihracat pazarlarında rekabet edememe ile yüz yüze kalacaklardır. 

Dolayısı ile ihracat yapan firmalar her zaman için rekabeti daha yakından hissetmektedirler ve kendilerini rekabetin gerektirdiği şekilde konumlandırmaktadırlar.

Kapasite Artışına Bağlı Olarak Düşük Maliyetler ile Üretim Yapabilmek: İhracat yolu ile firmalar atıl kapasitelerini değerlendirerek optimum ölçek ekonomisinde üretim yapma şansını yakalayabilmektedirler.

Nasıl İhracatçı Olunur?

Bu yazımızda ihracata nasıl başlayabiliriz diye araştırma içerisinde olan firmalar veya kişiler için "nasıl ihracatçı olunur" veya daha başka bir ifade ile "ihracata nasıl başlanır" kavramları üzerinde duracağız.

Türkiye'de İhracata Bakış:

Türkiye'de Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze kadar geçen zaman içerisinde değişik ekonomik kalkınma modelleri uygulanmıştır. 

Cumhuriyet'in kuruluşunun ilk yıllarında özel teşebbüsün ve sermayenin yetersizliği sebebiyle ve akabinde yaşanan büyük ekonomik buhran ve bunu takip eden II. Dünya Savaşı sonrasında devlet destekli karma ekonomi uygulanmaya çalışılmıştır. 

Planlı kalkınma modeli olarak da bilinen bu modelde amaç iç piyasanın yabancı sermayeden yüksek gümrük vergileri ile korunmasıdır. 

Karma ekonomi her ne kadar belirli alanlarda yerel sermaye yaramış olsa bile özellikle 80'li yıllardan sonra yaşanan bilgi teknolojilerindeki hızlı gelişimi ile beraber küresel mal ve para hareketlerinin giderek hızlanması sonucunda Türkiye'nin planlı ekonomiden ihracata dönük rekabetçi bir ekonomiye dönmesi öngörülmüş ve dış ticaret mevzuatı bu yeni stratejiye göre yeniden düzenlenmiştir.

Günümüzde Türkiye'de uygulanan serbest piyasa ekonomisine göre firmalar ihracat yapmaya teşvik edilmektedirler. İhracat yapmak desteklenmekte, buna mukabil olarak da ihracata yönelik prosedürler minimum düzeye indirilmiş durumdadır.

İhracatçı Olabilmek İçin Gerekli Koşullar:
  • Vergi mükellefi olmak
  • İhracat yapılacak ürünlere uygun bir İhracatçı Birliğine üye olmak.
Yukarıda kısaca belirtildiği üzere ihracatçı sıfatı kazanıp ihracata başlamak için vergi mükellefi olmak ve ihracatçı birliklerine üye olmak yeterli olmaktadır. 

Şahıs şirketleri dahil tüm firmaların vergi numaraları olmaktadır. İhracatçı birliklerine üye olmak için ise her ihracatçı birliği tarafından kayıt için bazı belgeler ve buna ek olarak aidat istenilmektedir. 

Ege İhracatçı Birliklerine Üye Olmak İçin İstenilen Belgeler: 
  • DİLEKÇE VE TAAHHÜTNAME DİLEKÇE VE TAAHHÜTNAME örneği için tıklayınız
  • VERGİ LEVHASI : İlgili Vergi Dairesinden Tasdikli Fotokopisi
  • İMZA SİRKÜLERİ : (Fotokopisi)
  • TAAHHÜTNAME : (Ekli Form)
  • ÖZEL VE TÜZEL FİRMALAR İÇİN : Ticaret Sicil Gazetesi (Fotokopisi)
  • ESNAF VE SANATKARLAR İÇİN : Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odasından alınan ve esnaf sicil numarası ile üretim faaliyetinde bulunduğunu gösterir "Faaliyet Belgesi"
  • JOINT VENTURE - KONSORSİYUMLAR İÇİN : Durumlarını Gösterir Ortaklık Sözleşmesi
  • Şahıs Şirketleri için vergi levhası ve imza sirküleri fotokopisi
Türkiye'de değişik branşlarda uzmanlaşmış 13 ihracatçı birliği bulunmaktadır. 

Firmaların yapmaları gereken iştigal ettikleri konunun muhatabı olan bir ihracatçı birliğine üye olmaktır. 

Ege İhracatçı Birlikleri yalnızca örnek olarak verilmiştir. Buradaki bağlantıyı tıklayarak Türkiye'deki İhracatçı birliklerinin linklerine ulaşabilirsiniz.

Nasıl İhracata Başlanır?

Daha önceki yazılarımızda ihracat kavramı üzerinde durmuş ve kısaca nasıl ihracatçı olunabileceği hakkında bilgi vermiştik. Bugünkü yazımızda ise ihracat sürecini başından sonuna kadar ele alacağız. 

Bilindiği üzere ihracat değişik mal ve hizmetlerin satışını konu alabilmektedir. 

Ayrıca ihracat yapılacak ülkeye, seçilen ödeme ve teslim şekline göre de ihracat sürecinde izlenmesi gereken prosedürlerin değişiklik göstereceği muhakkaktır. 

Bu yüzden basit ve sıklıkla karşılaşabilecek bir örnek üzerinden giderek konuyu açıklamak faydalı olacaktır. 

Unutulmaması gereken ise değişik mal ve hizmetler için ve seçilecek ödeme ve teslim şekillerine göre süreçlerin farklılık gösterebileceğidir.

  • 1. Adım : İhracatçı Sıfatına Haiz Olmak
  • 2. Adım : İhracata Uygun Ürün Geliştirilmesi
  • 3. Adım : Pazarın Araştırılması
  • 4. Adım : Müşteri Bulunması
  • 5. Adım : Uluslararası Ticari Sözleşme İmzalanması
  • 6. Adım : Ürünlerin Üretiminin Tamamlanıp İhracatının Gerçekleştirilmesi
  • 7. Adım : Ödemenin Müşteriden Gelmesi
  • 8. Adım : Müşteriden Geri Bildirim Alınması ve Diğer Sipariş için Temasa Geçilmesi
Basit bir ihracat süreci yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi işlemektedir. 

Müşteri ile varılan anlaşma çerçevesinde mutabık kalınan uluslararası ödeme şekli ve teslim şekline göre işlemlerde farklılıklar olabilmektedir. 

Buna ilave olarak burada açıkladığımız ihracat şekli özellik arz etmeyen ihracat çeşididir. Özellik arz eden ihracat türlerinde ayrıca alınması gereken ilave belgelerin olabileceği her zaman akılda tutulmalıdır.

İhracat sürecini ele aldığımız bugünkü yazımıza noktayı koymadan önce ilerleyen yazılarımızda süreç içerinde yer alan her bir maddenin ayrıntılı olarak işleneceğini sizlerle paylaşmak isteriz. 

Akreditif Danışmanlık Hizmetleri

Dünya genelinde korumacılık artmakta, politik, ticari ve finansal riskler buna paralel olarak yükselmektedir.

İhracat ve ithalat işlemlerinizde akreditif başta olmak üzere güvenli ödeme ödeme yöntemlerini etkin kullanarak pazar payınızı arttırabilirsiniz.

Detaylı bilgi için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.

Akreditif, vesaik mukabili ve diğer ödeme yöntemleri ile ilgili detaylı bilgiler ve danışmanlık bilgileri sitemizdedir.