Bal İhracatı ve İthalatı

Bugünkü yazımda Dünya genelinde gerçekleştirilen bal ihracatı ve ithalatı ile ilgili olarak bilgiler vermeye çalışacağım.

Kısaca hangi ülkelerin bal ihracatında önce olduğunu, hangi ülkelerin başlıca bal ithalatçısı konumunda olduğunu bugünkü yazımı okuduktan sonra kavramış olacaksınız.

Son bölümde ise Türkiye'nin bal ihracat ve ithalat rakamlarına bakıp, Türkiye'den bal ihraç etmek için hangi prosedürlerin tamamlanması gerektiğini sizlere açıklamaya çalışacağım.

Dilerseniz sözü daha fazla dolandırmadan, Dünya bal ihracatı verilerini inceleyerek yazıma başlayalım.

Dünya Bal İhracatı:

2014 yılında, Dünya genelinde toplam 623.657 ton bal ihraç edilmiştir. Söz konusu ihracatın parasal karşılığı ise 2,29 milyar dolardır. Dünya genelinde gerçekleşen ortama bal ihracat fiyatı ise 3675USD / ton olmuştur.

Dünya genelinde en çok bal ihraç eden ülkeler hangileridir?

Aşağıdaki grafikte 2014 yılında en çok bal ihraç eden ülkelere yer verilmiştir.

Çin: 2014 senesi içerisinde Dünya genelinde en çok bal ihraç eden ülke Çin olmuştur.

Çin, 2014 yılında 260 milyon dolarlık bal ihraç etmiştir. Söz konusu rakam Dünya toplam bal ihracatının yaklaşık %11'lik kısmına tekabül etmektedir.

Çin ucuz fiyatla yüksek miktarda bal ihraç eden bir ülkedir. Çin'in 2014 yılında ihraç etmiş olduğu balların ortalama fiyatı 2000 USD/ton'dur.

Önemli Uyarı: ABD, Çin'in bal ihracatında damping uyguladığı gerekçesi ile 2000 yılında çin malı ballara anti-damping vergisi uygulamaya başlamıştır. Mevcut uygulamada ABD'nin Çin malı ballara uygulamış olduğu anti damping vergisi oranı $1.19/lb'dir. Metrik sistemde bu oran yaklaşık olarak 2400USD/ton olarak karşımıza çıkmaktadır.

Arjantin: Dünya genelindeki en büyük ikinci bal ihracatçısı ülke Arjantin'dir. 2014 yılında Arjantin'in yapmış olduğu bal ihracatı 204 milyon dolardır. Arjantin malı ballar küresel bal fiyatlarının biraz üzerinde alıcı bulmakta olup, 2014 yılı itibari ile Arjantin'in ihraç etmiş olduğu balların ortalama fiyatı 3751 USD/ton'dur.

Yeni Zelanda: Dünya genelinde en fazla bal ihraç eden 3. ülke Yeni Zelanda'dır. Yeni Zelanda'nın en büyük özelliği ise ortalama fiyatların çok üzerinde bal satıyor olmasıdır. 2014 yılında 171 milyon dolarlık bal ihraç eden Yeni Zelanda, bunu sadece 9.500 ton bal ihraç ederek gerçekleştirmiştir. Zira Yeni Zelanda menşeli balların tonu 18021 USD olup, bir kilogram Yeni Zelanda balının toptan ihraç fiyatı ise yaklaşık 18 USD'dir.

Not: Yazının yazıldığı 28.Temmuz.2015 tarihinde USD döviz kuru 2,76 TL'dir. Buradan Yeni Zelanda balının ihracat fiyatının yaklaşık 50 TL/kg olduğu hesaplanmaktadır.

Meksika: 2014 yılında 147 milyon dolarlık bal ihraç etmiştir. İhraç fiyatları dünya ortalamasının biraz üzerindedir.

Almanya: 139 milyon dolarlık bal ihracatı yapan Almanya'nın bal ihracatının ortalama fiyatı Dünya ortalamasının yaklaşık %60 üzerindedir.

Vietnam: 2014 senesinde 134 milyon dolar bal ihraç etmiştir. İhraç fiyatları Dünya ortalama fiyatlarının %25 altındadır.

Diğer önemli bal ihracatçısı ülkeler ise 120 milyon dolar ile İspanya, 98 milyon dolar ile Brezilya, 95 milyon dolar ile Macaristan ve 93 milyon dolar ile Ukrayna'dır.

Dünya Bal İthalatı:

Aşağıdaki grafikte Dünya'nin başlıca bal ithal eden ülkeleri gösterilmektedir.

ABD: Amerika Birleşik Devletleri 2014 yılı içerisinde Dünya'nın en çok bal ithal eden ülkesi olmuştur. 2014 yılı içerisinde ABD'nin ithal etmiş olduğu bal tutarı 581 milyon dolardır. ABD bal ithalat fiyatları Dünya ortalamasının çok az altında kalmaktadır.

Almanya: Almanya en fazla bal ithal eden ikinci ülke olup, 2014 yılı bal ithalatı 314 milyon dolardır. Almanya Dünya bal ortalamasından bal ithal etmektedir.

Fransa: 153 milyon dolar bal ithal eden Fransa, Dünya'nın en büyük 3. bal ithalatçısı konumundadır. Fransa, Dünya ortalamasından %20 oranında daha fazla bedel ödeyerek bal ithal etmektedir.

Birleşik Krallık: 2014 yılında 132 milyon dolar bal ithalatı yapan İngiltere, Dünya ortalamasından %10 daha ucuza bal ithalatı yapmaktadır.

Japonya: 120 milyon dolarlık bal ithalat pazarına sahip olan Japonya  da bir diğer ucuz bal ithal eden ülkelerden birisidir.

İtalya: 2014 yılı içerisinde 91 milyon dolar bal ithal etmiştir.

Diğer önemli bal ithalatçısı olan ülkeler ise 77 milyon dolar ile Belçika, 73 milyon dolar ile Suudi Arabistan, 61 milyon dolar ile İspanya, 58 milyon dolar ile Çin'dir.

Önemli Not: Dünya'nın en önemli bal ihracatçısı olan Çin'in bal ithal eden 10. ülke olması manidardır. Çin özellikle Yeni Zelanda ve Avustralya'dan yüksek fiyatlı, kaliteli balları ithal etmektedir. Çin'in bal ithalatında ödemiş olduğu fiyat 10.000USD/Ton iken, bal ihracatında almış olduğu bedel ise 2000USD/Ton'dur.

Türkiye'nin Bal İhracatı ve İthalatı:

Türkiye, Dünya genelinde önemli bir bal üreticisi olmasına rağmen ihracat ve ithalat ayağında önemli bir oyuncu konumunda değildir.

Türkiye'nin bal üretiminde, miktar olarak Çin'den sonra ikinci ülke olduğu, Avrupa'daki ise en önemli üretici olduğu söylenmektedir.

Türkiye üretmiş olduğu balları iç piyasada kullanmakta, çok az bir miktarını ise ihracata ayırmaktadır. Türkiye'nin bal ithalatı ise yok denecek kadar azdır.

Türkiye'nin Bal İhracatı 

2014 yılında yaklaşık 19 milyon dolarlık bal ihraç eden Türkiye, Dünya sıralamasında 26. konumdadır.

Türkiye'nin başlıca bal ihraç etmiş olduğu ülkeler Almanya, ABD, Suudi Arabistan, Kanada, Avusturya, Fransa ve Belçika'dır.

Türkiye, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine Dünya ortalamasının üzerinde fiyatlarla bal ihraç ederken, ABD ve Kanada'ya ise ortalama fiyatların aşağısından bal satmaktadır.

Türkiye'nin Bal İthalatı

Türkiye'nin 2014 yılında ithal etmiş olduğu bal 68 ton olup, bu ihmal edilecek kadar küçük bir rakamdır.

Kısaca söylemek gerekirse; Türkiye bal ithal eden bir ülke değildir.

Türkiye'den Nasıl Bal İhraç Edilir?

Bal ihracatındaki devlet teşvikleri:

Bal, ihracatı devlet teşviklerine tabii bir üründür.

Her sene açıklanan Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tebliği ile bal ihracatına ödenecek olan teşvik miktarları üreticilere ve ihracatçılara ilan edilmektedir.

2015 yılı için açıklanan bal ihracatına ait teşvik oranları aşağıdaki gibidir:

• Madde Adı: Bal
• Armonize GTİP: 0409.00
• İhracat İade Miktarı: 120TL/ Ton
• Miktar Barajı: %320
• Azami Ödeme Oranı: %2

Ayrıca tebliğde, "balın net ağırlığı 1 kg’a kadar (1 kg dahil) ambalajlarda, “tescilli Türk Markaları” ve “Made in Turkey” ibaresi ile ihraç edilmesi halinde miktar barajı % 40 olarak uygulanır" denilmektedir.

Son olarak eğer ihraç edilen bal, İhracat Bağlantılı Tarımsal Üretim Sözleşmesi kapsamında temin edilerek ihraç edilmiş ise, tebliğde belirtilen ihracat iade miktarları ve azami ödeme oranları % 50 oranında artırılır. Bu suretle hesaplanacak % 50’lik artış tutarının % 50’si üreticiye nakit ödenir, % 50’si ise, 4’üncü madde uyarınca ihracatçı adına açılmış olan mahsup hesabına alacak kaydedilir.

Bal ihracatındaki analiz işlemleri:

2000'li yılların ortalarında özellikle Avrupa'ya sevk edilen balların istenilen nitelikte olmadığının anlaşılması sonucunda, Türkiye'ye geri gönderilmesi ile beraber, bal ihracatında analiz uygulaması zorunlu hale getirilmiştir.

Buna göre bal ihraç etmek isteyen firmalar 2 kademeli olarak ballarını analiz ettirmeli, uygun analiz raporları alındıktan sonra ise ihracat işlemleri yapılmalıdır.

İhracat İçin 1. Düzey Bal Analizi:  Balını ihraç edecek olan firma, ihraç edilecek bal partisinin paketlemesini tamamlayıp, sevkiyata hazır hale getirir.

Sevkiyata hazır hale getirilen balın laboratuvar analizinin yapılması için ihracatçı firma Ekonomi Bakanlığı'nın konu ile ilgili Grup Başkanlığı' na başvuru dilekçesi ekine eklenmiş proforma fatura, Doğal Arı Balı Üretim-İhracat Beyan Formu (4 nüsha) ve Numune Alma Tutanağı  (2 nüsha) ile başvuru yapar. 

Not: Bu aşamada kullanılacak formlara buradaki linkten ulaşabilirsiniz.

Bal İhracatı İçin Yapılacak Analiz Başvuru Dilekçesi

Numune Alma Tutanağı

Doğal Arı Balı Üretim-İhracat Beyan Formu

Örnek Numune Kartı

Denetimi yapılıp, numuneleri alınan bal partisinin tamamı ilgili Ürün Denetmeni tarafından mühürlenir. 

Alınan numuneler ilgili Grup Başkanlığından alınan bir yazı ekinde Ege Üniversitesi ARGEFAR veya MRL laboratuvarına teslim edilir.

Analizi yapılan Bal partisinin Doğal Arı Balı çıkması halinde Analiz Raporları laboratuvarca ilgili İhracatçılar Birliği' ne  gönderilir.

İhracat İçin 2. Düzey Bal Analizi: İlk denetimi yapılan Bal partisinin Gümrüklü sahada ya da ilgili yerde taşıma aracına yüklenmesi öncesinde (konteyner, tır vs.) , ihracatçı firma tarafından bir dilekçe ekinde Analiz belgesi fotokopisinin de bulunması suretiyle ilgili Grup Başkanlığına Bal ikinci denetimi başvurusu yapılır.

Yüklemenin görevlendirilen Ürün Denetmeni nezaretinde yapılmasına müteakip Analiz raporu Denetmen tarafından onaylanmak suretiyle ihracatçı firmaya teslim edilir.

Not: Bu aşamada kullanılacak örnek dilekçeye buradaki linkten ulaşabilirsiniz.