Charter Party Konşimento Nedir?

Mevcut denizyolu taşımalarının çok büyük bir kısmı konteyner taşımacılığı (container shipping) şeklinde yapılmaktadır. Konteyner taşımacılığı özellikle 1970'ler sonrasındaki uluslararası denizyolu ticaret taşımacılığını domine etmiştir.

Charter Party Konşimento Nedir?

Beyaz eşya, mobilya, makina aksam ve parçaları, tekstil, ev eşyaları gibi aklınıza gelebilecek hemen hemen tüm yükler standart 20ft ve 40ft olarak isimlendirilen konteynerler vasıtası ile taşınmaktadır. Bozulacak gıda maddeleri reefer konteynerlerde taşınırken, kimyasallar ve likit yağlar ise tank konteynerlerde taşınabilmektedir.

Fakat konteynerlerin kullanımının mümkün olmadığı durumlar da vardır. Örneğin,

• 3000 metrik ton'luk hurda çelik taşıması
• 6000 metrik tonluk amonyum sülfat (gübre) taşımasında
• 20.000 metrik tonluk kömür taşımasında olduğu gibi.

Yukarıda örnekleri verilen yükler dökme olarak (bulk shipping) yüklenmektedir ve dökme yüklemelerin söz konusu olduğu taşımalarda kullanılan konşimentolar (bill of lading) özellik arz etmekte ve charter party konşimento (charter party bill of lading) olarak isimlendirilmektedirler.

Bugünkü yazımda sizlere charter party konşimentoları açıklamaya çalışacağım. 

Charter Party Konşimentoların Kullanım Amacı:

Sayfanın başında belirttiğim gibi uluslararası denizyolu taşımalarının büyük bir bölümü konteynerler taşımacılığı şeklinde yapılmaktadır. Konteyner taşımacılığında kullanılan gemiler konteyner gemileri (container vessel) olup, bu gemiler genellikle büyük armatör firmaların sahip olup işlettikleri gemilerdir.

Örneğin MSC, Maersk, Hapag Llyod, Arkas, Turkon, Evergreen, China Shipping gibi firmalar konteyner taşımacılığı yapan firmalardır. Bu firmalar kendi sahip oldukları konteyner gemileri ile limandan limana düzenli konteyner taşımacılığı yapmaktadırlar. (port-to-port liner container transportation)

Bu firmaların veya acentalarının düzenlemiş oldukları taşıma belgelerine konşimento (bill of lading) denilmektedir.

Konteynerler ile taşınması mümkün olmayan dökme yüklerin taşındığı durumlarda ise çoğu zaman taşıyıcı firmalar aynı zamanda gemi sahibi olmamaktadırlar. Bunun en önemli nedeni dökme yüklemelerde yüklerin ve yük miktarlarının çok değişken olması ve bunun da istenilen taşımalar için gerekli gemi sahibi olmayı hemen hemen imkansız hale getirmesidir.

Dökme yüklemelerin taşınmasında ise yük sahipleri veya aracı firmalar gemi sahiplerinden (ship owner) gemi kiralama yoluna gitmekte (charter party) ve kiralamış oldukları bu gemiler vasıtası ile taşımaları gerçekleştirmektedirler.

Dolayısı ile dökme denizyolu taşımalarında gemi kiralanması işlemine charter-party denilirken, bu şekilde yapılan taşımalarda düzenlenen taşıma belgelerine ise charter party konşimento (charter-party bill of lading) denilmektedir.

Charter party konşimentolar ile konşimentolar arasında önemli farklar bulunmaktadır. Dilerseniz bu farklara ilerleyen yazılarımızda değinmeye devam edelim.