Akreditiflerde Aktarma (Transshipment) Kavramı

Maalesef Türkiye'deki dış ticaret ile ilgili içeriklerde ciddi sıkıntılar bulunmaktadır. Örneğin yarı-resmi önemli bir ihracat destek sitesinde akreditifte aktarma ile ilgili olarak şu ibarelere yer verilmiştir:

"Akreditifte aktarmaya izin verilmediği halde aktarma yapılmış ise, gecikmeler ve ekstra maliyetler ihracatçıya yüklenecektir." 

Oysaki akreditifte aktarma yasaklanmış olduğu halde aktarma yapılmış ise ve yapılan aktarma rezerv konusu teşkil etmekte ise; bu durumda evraklar rezervli duruma düşmektedir. Rezerv durumunda ise amir bankanın ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmakta ve akreditif altında ödemenin yapılması ancak akreditif amiri olan ithalatçı firmanın onayına istinaden yapılabilmektedir.

Bugünkü yazımızda akreditifte aktarma (transshipment) kavramını inceleyeceğiz.

Akreditiflerde Aktarma (Transshipment) Kavramı:

Akreditif kuralları aktarmayı aşağıdaki şekilde tanımlamıştır: Akreditifte belirtilen sevk, teslim alma veya yükleme yerinden akreditifte belirtilen nihai varış yerine yapılan taşıma sırasında (farklı taşıma şekilleri olsun olmasın) bir taşıma aracından boşaltma yapmak ve diğer bir taşıma aracına tekrar yükleme yapmak anlamına gelir.

Türkiye'den Yapılan Sevkiyatlarda Aktarmanın Rolü: 

Türkiye'den yapılan uluslararası sevkiyatların büyük bir çoğunluğunda aktarma yapılmaktadır. Örnek vermek gerekirse:

• Türkiye'den Avrupa Birliği ülkelerine yapılan karayolu taşımalarında Ro-Ro gemileri kullanılmaktadır. Bu tarz multimodal sevkiyatlarda aktarma yapılması kaçınılmazdır.
• Türkiye'den ABD'ye yapılan denizyolu sevkiyatlarında feeder gemiler ile önce yükler genellikle bir Avrupa limanına taşınmakta, oradan aktarma yapılarak okyanus aşacak gemiye yüklendikten sonra ürünler nihai varış limanına doğru yola çıkmaktadır.
• Türkiye'den Avrupa'ya yapılan denizyolu sevkiyatlarında da bir veya birden fazla aktarma yapılmaktadır.
• Havayolu taşımalarının çoğunda aktarma söz konusu olmaktadır.

Akreditiflerde Aktarma (Transshipment) Uygulamaları:

Akreditif altında aktarmaya aksi belirtilmediği sürece müsaade edilmektedir. Buradan şunu anlamamız gerekiyor. Akreditifte aktarmanın yasaklanması ancak akreditif metnine düşülecek bir kayıt ile mümkün olmaktadır.

Buna ilave olarak akreditif kuralları, akreditif metni aktarmayı yasaklasa dahi, belirli şartlar çerçevesinde aktarmaya izin vermektedir.

Swift Mesajlarında Aktarmanın (Transshipment) Gösterilmesi:

Swift mesajlarında aktarma "43T: Transshipment" maddesi altında gösterilmektedir. 

• 43T: Transhipment : ALLOWED => Aktarmaya izin verilmektedir.
• 43T: Transhipment : NOT ALLOWED => Aktarmaya izin verilmemektedir.

Sonuç:

Akreditif altında aktarmaya her ne kadar basit gibi görünse de dikkat edilmesi gereken bir kavramdır. Özellikle Orta Doğu ülkelerinden açılan bazı akreditiflerde aktarma amir bankalarca özellikle yasaklanmakta ve akreditif kurallarının ihracatçıları koruyan hükümleri devre dışı bırakılmaktadır.

Bu gibi durumlarda uygun bir taşıma belgesi ibraz edilebileceğinden emin olmadan akreditif altında işleme başlamamak faydalı olacaktır.