Türkiye'nin Filipinler'e Un İhracatı: Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında İhraç Edilen Türk Ununa Anti-Damping Uygulaması

Türkiye, 2000 yılında 64 milyon dolarlık un ihracatı yaparken, son yıllarda sektörün un ihracatına yönelik gerçekleştirdiği adımlarla beraber, 2014 yılında 932 milyon dolarlık un ihracatı rakamına ulaşmıştır.

Hali hazırda, Türkiye Dünya çapında en fazla buğday unu ihracatı yapan ülke konumundadır.

Resim: Filipinler Haritası

Filipinler, coğrafyası gereği buğday tarımı yapamayan bir ülke olması sebebiyle, Türkiye un sanayicileri için uygun bir hedef pazar olma özelliği taşımaktadır.

Filipinler, ülke içerisinde tüketmiş olduğu unlu mamüllerin yapımında kullanılan unu iki yolla tedarik etmektedir.

Birinci seçenek olarak, Filipinli un üreticileri buğday ithal etmekte, daha sonra bu ithal buğdayları yerli un sanayisinde işleyip iç piyasasında satışa sürmektedir. İkinci seçenekte ise doğrudan diğer ülkelerde işlenmiş olan unun ithalatının yapılması yer almaktadır.

ABD, Filipinler'e yapılan buğday ihracatında lider ülke konumundadır. Türkiye ise, Filipinler'e yapılan buğday unu ihracatı lideridir.

Bugünkü yazımda, Türkiye'nin Filipinler'e yapmış olduğu un ihracatını mercek altına alıp, konuyu detaylı bir biçimde açıklamaya çalışacağım.

Türkiye Filipinler'e Ne Kadar Un İhraç Etmektedir?

Aşağıdaki grafikte Türkiye'nin Filipinler'e 2010 ile 2014 yılları arasında yapmış olduğu un ihracatı yer almaktadır.

Dünya Ticaret Örgütü verileri kullanılarak tarafımızdan oluşturulmuştur.

2010 yılında Türkiye Filipinler'e 27 milyon 697 bin dolarlık un ihracatı gerçekleştirmiştir. 2011 yılında bu rakam 40 milyon 631 bin dolara, 2012 yılında ise 68 milyon 514 bin dolara çıkmıştır.

2013 yılında Türkiye'nin Filipinler'e yapmış olduğu un ihracatı 60 milyon 355 bin dolar olarak gerçekleşmiştir.

2014 yılında, Filipinler'in Türk menşeli un ithalatına damping soruşturması açması ve geçici olarak tedbir amaçlı ek ithalat vergilerinin uygulamaya girmesi ile beraber, Türkiye'nin Filipinler'e yapmış olduğu un ihracatı düşüşünü sürdürmüştür.

Yukarıda açıklanan gelişmeler ışığında, 2014 yılında Türkiye'nin Filipinler'e yapmış olduğu un ihracatı 51 milyon 389 bin dolara gerilemiştir.

Filipinler'e Yapılan Türk Menşeli Un İhracatı İçin Damping Soruşturması Açılmasına Giden Süreç:

Filipin Un Sanayicileri Derneği'nin (The Philippine Association of Flour Millers) (PAFMIL) başvurusu üzerine, Filipinler Tarım Bakanlığı, Filipinler'e yapılan Türk malı un ithalatında damping soruşturmasına başlanacağını ilan etmiştir.

22.Nisan.2014 tarihinde damping soruşturması resmiyet kazanmış ve Filipinler Gümrük Vergisi Komisyonu (Tariff Commission) resmi işlemlere başlandığını bildirmiştir.

23.Nisan.2014 tarihinden itibaren, Filipinler'e ihraç edilen Türk malı unlara önlem amacıyla geçici telafi edici vergiler konulmaya başlanmıştır.

02.Haziran.2014 tarihinde ise söz konusu geçici vergiler aşağıdaki resimdeki şekliyle 4 aylığına tekrar yürürlüğe konulmuştur.

Kaynak: Filipinler Anti-Damping Soruşturması Sonuç Raporu

Yukarıdaki tablo incelendiğinde, Filipinler devletinin unları yumuşak, bisküvilik, makarnalık (noodle için) ve sert buğday unu olmak üzere 4 bölümde ele aldığı görülmektedir.

Her bir kategori için belirli firmalara uygulanacak özel telafi edici vergi oranları belirlenmiştir. Söz konusu firmalar haricindeki, tüm Türk buğday unlarına ise %39,26 oranında geçici telafi edici vergi getirilmiştir.

Dahilde İşleme Rejimi Uygulamasının, Filipinler'in Açmış Olduğu Damping Soruşturmasına Etkisi:

Türkiye'deki un üreticileri, ihracat için kullandığı buğdayları, dahilde işleme rejimi kapsamında gümrüksüz olarak ithal etmekte, fabrikalarında buğdayı işleyip un haline getirdikten sonra ise ihraç etmektedirler.

Türkiye iç piyasasında kullanılmak üzere ithal edilen buğday ise %130 oranında gümrüğe tabiidir.

Türkiye içerisinde kullanılan buğdayın, dahilde işleme kapsamında ithalatı yapılan buğdaydan daha pahalı olması, Türkiye pazarına sunulan un ile ihracata konu olan un arasında fiyat farkı oluşmasına neden olmuştur.

Söz konusu fark ise tam olarak dampingli ihracatın tanımını vermektedir.

Bu durum, Filipin Un Sanayicileri Derneği tarafından tespit edilmiş ve anti-damping başvurusunun da temelini oluşturmuştur.

Kaynak: http://www.iaom.info/content/wp-content/uploads/07pinca.pdf

Yukarıdaki tabloda, Filipin Un Sanayicileri Derneği'nin yapmış olduğu hesaplamalarla, 2010 ile 2013 yılları arasında, Türkiye yerel pazarındaki un fiyatları ile Türkiye'nin Uzak Doğu Asya ülkelerine ve Irak'a yapmış olduğu un ihracatına ait fiyatların kıyaslaması mevcuttur.

Damping Soruşturması Sonucu:

Filipinler damping soruşturma komisyonu, Türk menşeli unların dampingli olarak Filipinler'e ihraç edildiğini tespit etmiştir.

Söz konusu dampingli un ihracatının, incelenen dönemde, yerel üreticilere her hangi bir zarar vermemiş olduğu damping soruşturması sonuç raporunda kabul edilmiştir.

Buna rağmen, dampingli olarak ithal edilecek Türk unlarının, ilerleyen süreçte yerel un sanayine olumsuz etkilerinin kaçınılmaz olduğu gerekçesiyle, aşağıdaki tabloda belirlenen oranlarda, Türk menşeli unlara 17.Kasım.2014 tarihi itibari ile anti-damping vergisi konulması kararlaştırılmıştır.

Kaynak: Damping Soruşturma Raporu

Anti-Damping Vergisinin Etkileri

2015 yılının tamamında, anti-damping vergisinin etkilerini üzerinde hisseden Türk un ihracatçılarının Filipinler performansı yaklaşık %33 oranında azalmıştır.

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, Filipinler'e 2014 yılında 51 milyon 389 bin USD'lik ihracat gerçekleştiren Türk un sektörü, 2015 yılında 34 milyon 615 bin USD'lik satış gerçekleştirebilmiştir.

Filipin Un Sanayicileri Derneği, vermiş olduğu mücadele sonucunda Türk un sanayine karşı bir kazanç elde etmiş gibi görünse de, söz konusu kazanımlardan memnun olmasalar gerek ki, agresif olarak Türk un sektörüne saldırmaya devam etmektedirler.

Filipin Un Sanayicileri Derneği, Türk menşeli unlarda kalite problemi olduğu gerekçesiyle Filipinler Gıda ve İlaç Departmanı'na şikayette bulunmuştur. Ayrıca, söz konusu dernek, yazılı basında sürekli olarak Türk un sanayine saldırmaya devam etmektedir.